گالریها دایرند و نمایشگاهها بهطور منظم برگزار میشوند. بهرغم شمار بالای تلفات، محدودیتهای تازهای اعمال نشده است، اگرچه بهنظر میرسد محدودیتها دیگر جواب نمیدهد و قرار است که کسبوکارها و صنفهای گوناگون مشغول باشند و چراغشان روشن بماند.
شاید سرعت بخشیدن به فرایند واکسیناسیون بتواند کمی اوضاع را بهتر کند و از شمار انبوه تلفات روزانه بکاهد. رعایت اصول بهداشتی در گالریها بهتر از بسیاری صنفهای دیگر است و کم نیستند گالریهایی که به جز مایع ضدعفونیکننده در ورودیها ماسک نیز قرار دادهاند که اصول بهداشتی بیشتر رعایت شود. گالریهای تهران در هفتههای اخیر مجموعهای از نمایشگاههای فردی و گروهی است که بعضی از آنها تا هفتهٔ آینده ادامه دارد و احتمالاً پس از ایام تاسوعا و عاشورا شاهد افتتاح نمایشگاههای تازه خواهیم بود. اتفاق مهم حوزهٔ هنرهای تجسمی «صد اثر، صد هنرمند» است که بیستونهمین دورهاش از پانزدهم مرداد آغاز شده و فروش روزهای نخست نشان میدهد که مثل سنوات گذشته استقبال خوبی از آن صورت گرفته است. دومین دورهای است که گالری گلستان «صد اثر، صد هنرمند» را بهصورت آنلاین برگزار میکند. اتفاق دیگر روزهای آینده، چهاردهمین حراج تهران است که قرار است جمعه برگزار شود. حراج چهاردهم به هنر معاصر ایران اختصاص دارد و نمایش آثار از امروز در سالن هتل پارسیان آزادی آغاز شده است. حراج تهران مثل دورهٔ گذشته محدود برگزار میشود و تنها شماری از خریداران در حراج حاضر خواهند شد. در گالریگردی این هفته نگاهی کردهایم به آثار چهار نمایشگاهی که از جمعه گذشته کار خود را آغاز کردهاند.
کمی پیش از موعد
کاربن، نمایشگاه گروهی نقاشی به انتخاب حبیب فرجآبادی
نمایشگاه کاربن که به انتخاب حبیب فرجآبادی در گالری اعتماد به نمایش درآمده، مجموعهای است از نقاشیهای آثار هنرمندان جوان، بدون بیانیهای که وجه انتخاب آثار و چگونگی کنار هم نشستن آنها را ذکر کند که برای نمایشگاههای گروهی واجب است. اما نگاهی اجمالی به آثار، ما را به ویژگیهای مشترکی میرساند، ازجمله اینکه بسیاری از هنرمندان همچنان در مقام تقلید بهسر میبرند و به مقام خلق نرسیدهاند.
بیشتر آثار نمایشگاه بهگونهای است که انگار آنها را پیشتر دیدهایم، هم تکنیکهای بهکار رفته و هم نوع شخصیتپردازیها و نحوهٔ استفاده از رنگ آثار هنرمندان بزرگی از ایران و جهان را تداعی میکند، از هانری ماتیس تا هانیبال الخاص و نصرتالله مسلمیان و علی نصیر. اما مسئله فقط تحتتأثیر دیگران بودن نیست بلکه شماری از آثار انگار کامل نشدهاند و نیازمند بازآفرینیاند. بهنظر میرسد بعضی از هنرمندان نمایشگاه کمی زود از کلاسها و کارگاهها به گالری آمدهاند.
در حال و هوای دههٔ شصت
دومین بزرگداشت نامی پتگر، نمایشگاه گروهی نقاشی، نگارخانه گلهای داوودی
در سالهای اخیر میراث خانوادهٔ پتگر و نقش و جایگاهشان در نقاشی امروز بهدرستی و تمام و کمال بررسی نشده است، اما نمایشگاههایی مثل آنچه در نگارخانهٔ گلهای داوودی برگزار شده است، نشان میدهد شاگردان زندهیاد نامی پتگر هنوز در حال و هوای دههٔ شصت سیر میکنند، در روزگار قحطی گالری و کنار هم چیدن تابلوهای نقاشی از کف تا سقف گالری و ازدحام آدمها و نقاشیهای شبیه به هم. شاید نشود رویکرد ایشان را به نقاشی تغییر داد اما دستکم میتوان جای بهتری را برای نمایش آثار انتخاب و مطابق با تغییرات زمانه اندکی تغییر کرد.
شبیه به هم
اباطیل، شقایق سوزنکار گالری سیحون
شقایق سوزنکار برای نمایشگاه اباطیل دیوها و غولها و موجودات افسانهای فرهنگهای گوناگون ایران را تصویر کرده است. انتخاب موضوع و ارزشهای پژوهشی کار او نمایشگاه را در شمار نمایشگاههای متفاوت هفته قرار میدهد اما مسئله اینجاست که او تقریباً همهٔ غولها و جنها و موجودات افسانهای را شبیه به هم کشیده است و درحقیقت تمایز آشکاری میان آنها وجود ندارد و بسیاری از آنها تشخص نیافتهاند و در نگاه اول و دوم نمیتوان آنها را از یکدیگر بازشناخت. آثار حجمی او بهتر از نقاشیها از کار درآمده است.
تقابل ازلی ابدی انسان و طبیعت
چشماندازهای پیش رو، مهدی وثوقنیا، گالری راه ابریشم
بهرغم اینکه اغلب استقبال خوبی از نمایشگاههای عکس میشود، گالریهایی که بهطور تخصصی به نمایش عکسها میپردازند در ماههای اخیر چندان فعال نبودهاند، ازجمله گالری ای.جی و گالری راه ابریشم. جمعهٔ گذشته گالری «راه ابریشم» نمایشگاه تازهای از عکسهای گروهی آغاز کرد که به انتخاب مهدی وثوقنیا گرد آمده است.
عکاسان در نمایشگاه «چشماندازهای پیشرو» که عنوان فرعیاش «تأملی بر دگردیسی منظرههای ایران» آسیبهای واردشده بر طبیعت را به تصویر کشیدهاند و تضادهایی را پیش چشم گذاشتهاند که هر بینندهای را به تأمل وامیدارد؛ دشتی زیبا که دورچین بلوکهای سیمانی زیباییاش را مخدوش کرده، انبوه زبالههایی که دامن بکر طبیعت را آلودهاند و منظرههایی هولناک شکل دادهاند، جادهای روستایی که ازدحام حیرتآور خودروها آن را به انباری از اتومبیلها تبدیل کرده و… انبوه عکسهای دیگری که هر کدام شکلی از این دست آسیبها را به تصویر میکشد.
رویه تخریب منابع طبیعی و محیط زیست بهاندازهای است که تا سالها میشود نمایشگاههایی نظیر این را به شکلهای گوناگون برگزار کرد.
اما بهنظر میرسد بعضی از عکسها – بهویژه آنها که قدری جزئینگرند – در مقایسه با عکسهایی که چشماندازهای گسترده را تصویر کردهاند، ارزش زیباییشناختی و مستندنگارانهٔ کمتری دارند یا شاید بهطور کلی بتوان گفت اختلاف سطح در عکسهای انتخاب شده زیاد است و بعضی از آنها در حد عکسهای اینستاگرامی خوب قرار میگیرند. در بعضی از عکسها نیز نگاه کارتپستالی غلبه کرده است. بعضی نیز کمی ساختگی و از پیش اندیشیده بهنظر میرسند اگرچه نکته آخر از ارزش عکس نمیکاهد.