بخشی از نخستین نمونههای ادبیات انقلاب شعرهایی است که شاعران چپگرا، همسو با انقلاب اسلامی و در مخالفت با امپریالیسم، میسرایند. «آمریکا، آمریکا» سرودهٔ سیاوش کسرایی از شاعرانی که سابقهای طولانی در شعر کارگری-کمونیستی-خلقی دارد از مجموعه شعرهای نمونهای سال نخست پس از پیروزی انقلاب است که در سال ۱۳۵۸ منتشر میشود. سیاوش کسرایی در آستانهٔ انقلاب شعر آشنای «والا پیامدار محمد(ص)» را میسراید که صدای فرهاد مهراد جاودانهاش کرده است.
نمیتوان از شعر مبارزه در سالهای پیش از انقلاب سخن گفت و از سیاوش کسرایی یاد نکرد. او نیز در شعر سیاسی-چریکی ایران جایگاهی نمادین دارد. کسرایی سالهای طولانی به سبک و سیاقی واحد شعر گفته است. بیان مستقیم و اطناب از ویژگیهای جداییناپذیر شعر اوست، حتی در منظومهای مثل آرش کمانگیر که بسیاری کسرایی را بدان میشناسند.
از رسول رنج به امام خلق
یا ایها الرَّسول، بَلِّغ…
دارَمَت پیام
ای امام
که زبان خاکیانم و رسول رنج
بر توأم درود،
بر توأم سلام!
آمدی، خوشآمدی
پیش پای توست ای خجستهپی که خلق
میکند قیام.
با تو دست میدهند
با تو گام مینهند
با تو راه حق به روی خویش باز میکنند
با تو قبله را نماز میکنند
با تو میبرند روز پرستیزه را به شام.
بردهاند
خان و مانمان به باد دادهاند، کشتهاند
حق ما بگیر
داد ما برس
تیغ برکشیده را مکن به خیره در نیام.
حالیا که میرود سمند دولتت، بِران
حالیا که تیغ تشنه تو میبُرد بزن
بخت یار و خیر پیش
قدرت تو باد پردوام.
با تو در کنار تو
مینهم به پیش پای گمرهان چراغ
میکنم سپاه خشم را بسیج
ارتشی ز واژههای زنده میکنم به صف
گر تو یاریام دهی
کار را
میکنم تمام.
داور من و تو، یاور تو آن خدا
شاهد تو و من این هزارچشم تودهها.
وای اگر که غفلتی
غفلتی و انهدام ملتی
نه، نیاید آنکه دشمنان خلق را
باز بنگریم شادکام.
زاد و رود رنج
خانوار کار
افتخارنامه، نامنامهای نداشتهست
ـآنچنان که داشتند پیش ازین ستمگرانـ
لیکن از پس زمان ما، به یادگار
داشت خواهد از تو
هم نگاهداشت خواهد از تو نام.
